Wiadomo, że zdeterminowani, żyjący w poczuciu ciągłego zagrożenia i niewidzący dla siebie szansy na przeżycie obozu ludzie wciąż będą podejmować próby ucieczki… (Nas nie złamią - Mirosław Krzyszkowski, Bogdan Wasztyl)

W ostatnich latach literatura dotykająca tematyki obozów koncentracyjnych stała się bardzo popularna. Warto jednak sięgnąć do książek, które opierają się przede wszystkim na dokumentach i faktach, aby dużo łatwiej i lepiej odczytywać powieści fabularyzowane. Wojna na terenach Ukrainy, agresja Rosji uświadamiają nam, że pomimo że żyjemy w XXI wieku horror i okrucieństwo związane z wojennymi działaniami są cały czas obecne we współczesnych czasach. Nas nie złamią Mirosława Krzyszkowskiego i Bogdana Wasztyla pozwala spojrzeć na dramat w Auschwitz z trochę innej strony.

  

Auschwitz to tematyka, która porusza nieustannie wyobraźnię młodego pokolenia, które nie odczuło na sobie tragedii II wojny światowej oraz wzbudza dużo emocji nie tylko u starszych osób. Na rynku literackim można znaleźć naprawdę bardzo wiele pozycji, które nawiązują do tematyki obozowej w sposób dokładny, jak również bardzo luźny (np. umieszczając akcję powieści w obozie koncentracyjnym). Ja zdecydowanie preferuję dokumenty, reportaże, wspomnienia, które wprost odzwierciedlają warunki, dramat i nie pozwalają zapomnieć.

Pierwszy raz jednak spotkałam się ze zbiorem, który zawiera opis ucieczek Polaków z Auschwitz. Mirosław Krzyszkowski oraz Bogdan Wasztyl poświęcili dużo czasu, przejrzeli wiele materiałów współpracując między innymi z pracownikami Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu oraz czytając wiele pozycji poświęconych tematyce.

Jak sami autorzy zaznaczają w Posłowie:

Nie sposób opowiedzieć o wszystkich ucieczkach z KL Auschwitz-Birkenau. Ta książka przedstawia tylko fragmenty ludzkich losów, niektóre historie więźniów i więźniarek, uciekinierów i uciekinierek z obozu.

Jeżeli zastanawialiście się kiedyś, czy sięgnąć po pozycję naukową związaną z tematyką obozową, ale odstraszał was trudny język, naszpikowany datami i danymi to mam dla was dobrą wiadomość. Nas nie złamią jest napisane w sposób bardzo przystępny – czyta się niemal jak powieść i jest to moim zdaniem jej ogromny atut, który pozwoli dotrzeć z rzetelnie zebraną wiedzą do szerszego grona odbiorcy.

W książce czytelnik może dowiedzieć się, jak powstawał obóz w Oświęcimiu, jak wyglądał ten proces, kto był za niego odpowiedzialny i jakie postawił sobie cele. W wielu pozycjach związanych z tematyką autorzy skupiali się na warunkach panujących w obozie, na konkretnych historiach więźniów lub były to spisane wspomnienia osoby, która przeszła to piekło na ziemi. Rzadko jednak w tego typu lekturach dostajemy rys historyczny KL Auschwitz-Birkenau. Tutaj go znajdziemy.

W Nas nie złamią opowiedziane zostały różne historie ucieczek Polaków przedstawiając mechanizmy, system przygotowań, koncepcje, wykorzystanie znajomości obozowych, a przede wszystkim ukazują, jak wiele razy ucieczki opierały się na wzajemnej przyjaźni, solidarności i miłości. Wydawałoby się, że w takich trudnych i wyniszczających warunkach, tego typu uczucia zostaną wyparte przez zezwierzęcenie, egoizm oraz walkę o siebie i swoje przetrwanie. W książce znajdziecie wiele historii, które dają nadzieję i wiarę, że nawet w ekstremalnych warunkach można liczyć na wsparcie drugiego człowieka.

To, co zwróciło moją uwagę, to fakt, że autorzy skupili się na przybliżeniu życia konspiracyjnego w obozie, jak również opowiedzieli historie ludzi spoza murów, żołnierzy AK, powstańców, zwykłych ludzi, którzy angażowali się w organizację ucieczek z KL Auschwitz-Birkenau. Jest to aspekt, który szczególnie mnie zainteresował oraz poszerzył wiedzę związaną z tematyką obozową.

W skrócie

Nas nie złamią. Jak Polacy uciekali z Auschwitz Mirosława Krzyszkowskiego i Bogdana Wasztyla to książka, która zajmuje się tematyką ucieczek z obozu KL Auschwitz-Birkenau opisując historie więźniów i więźniarek, którzy za sprawą odpowiedniego przygotowania, organizacji, pomocy zewnętrznych osób oraz wsparcia innych współwięźniów decydowali się i podejmowali się wyrwania z przerażających warunków obozu. Napisana przystępnym językiem zawiera ogromną dawkę wiedzy, która na pewno zainteresuje tych, którzy sięgają po książki związane z tematyką obozową dając szerszy i rzetelny wgląd w historię.

A poza tym autorzy sami w Posłowie odsłaniają cel, jaki im przyświecał, kiedy pracowali nad książką:

Chcielibyśmy, aby opowiedziane tu historie o ludziach w czasach nieludzkich niosły nadzieję także współczesnym społeczeństwom, które nie zawsze wydają się świadome znaczenia ludzkiej solidarności, odpowiedzialności za swoje wybory, a także po prostu zwykłej ludzkiej przyzwoitości praktykowanej bez względu na przekonania, religię czy rasę.